Πάντα είχα αυτή την απορία, και έτσι επέλεξα σήμερα να ρωτήσω την τεχνητή νοημοσύνη, μιας και η ίδια έχει πρόσβαση σε διάφορες ιστοσελίδες και μπορεί να κάνει μια σχετικά μικρή αλλά περιεκτική έρευνα για εμένα. Οπότε εδώ είναι η απάντησή της.
—
Η διαφορά με απλά λόγια
Το να χαρακτηρίζεται κάποιος ως νάρκισσος δεν σημαίνει απαραίτητα ότι πάσχει από ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας (Narcissistic Personality Disorder – NPD). Η πρώτη έννοια είναι συχνά μια κοινωνική ετικέτα που δίνεται σε ανθρώπους με υπερβολική αυτοπεποίθηση ή ανάγκη για θαυμασμό. Η δεύτερη είναι μια αναγνωρισμένη ψυχική διαταραχή, με συγκεκριμένα διαγνωστικά κριτήρια.
Ας δούμε τη διαφορά αναλυτικά:
—
Νάρκισσος – Χαρακτηριστικό, όχι διάγνωση
Ο όρος νάρκισσος προέρχεται από τον μύθο του Νάρκισσου, που ερωτεύτηκε την αντανάκλασή του στο νερό. Στη σύγχρονη χρήση, περιγράφει άτομα με χαρακτηριστικά όπως:
Αυξημένη αυτοεκτίμηση ή αυταρέσκεια
Ανάγκη για προσοχή και επιβεβαίωση
Τάση να υπερβάλλουν τα κατορθώματά τους
Δυσκολία στο να δεχτούν κριτική
Όμως, οι περισσότεροι από εμάς μπορεί κατά καιρούς να εμφανίσουμε ναρκισσιστικές τάσεις — ειδικά σε στιγμές αυτοπροβολής, ενθουσιασμού ή ανάγκης για αναγνώριση. Αυτό είναι ανθρώπινο και δεν σημαίνει απαραίτητα παθολογία.
—
Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας – Διάγνωση με βαρύτητα
Η Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας είναι μια ψυχική διαταραχή που αναγνωρίζεται από το DSM-5 (το διαγνωστικό εγχειρίδιο της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Ένωσης) και απαιτεί τη διάγνωση από εξειδικευμένο επαγγελματία ψυχικής υγείας.
Για να γίνει τέτοια διάγνωση, πρέπει να υπάρχουν σταθερά και μακροχρόνια μοτίβα συμπεριφοράς που επηρεάζουν σοβαρά τη λειτουργικότητα και τις σχέσεις του ατόμου, όπως:
Υπερβολική αίσθηση αυτοσημαντικότητας
Φαντασιώσεις απεριόριστης επιτυχίας, δύναμης, εξυπνάδας ή ομορφιάς
Ανάγκη για υπερβολικό θαυμασμό
Αίσθηση ότι «αξίζει» ειδική μεταχείριση
Εκμετάλλευση των άλλων για προσωπικό όφελος
Έλλειψη ενσυναίσθησης
Ζήλια ή πεποίθηση ότι οι άλλοι τον/την ζηλεύουν
Αλαζονική ή υπεροπτική συμπεριφορά
Δεν πρόκειται απλώς για υπερβολική αυτοπεποίθηση – πρόκειται για δομικό τρόπο σκέψης και λειτουργίας, που συχνά προκαλεί προβλήματα στην εργασία, στις φιλίες, στις οικογενειακές και ερωτικές σχέσεις.
—
Το φάσμα του ναρκισσισμού
Η αλήθεια είναι πως ο ναρκισσισμός δεν είναι άσπρο-μαύρο. Υπάρχει ένα φάσμα, με το φυσιολογικό ναρκισσισμό στη μία άκρη και την παθολογική διαταραχή στην άλλη. Στη μέση, βρίσκονται άτομα με ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά, που ενδέχεται να είναι έντονα αλλά όχι διαγνωστέα ως διαταραχή.
Μάλιστα, υπάρχουν διαφορετικά «στυλ» ναρκισσισμού, όπως:
Ανοιχτός/Επιθετικός ναρκισσισμός: Κλασική εικόνα του αλαζόνα που διψά για προσοχή.
Κρυφός/Ευάλωτος ναρκισσισμός: Άτομα με ανασφάλειες που καλύπτονται πίσω από μάσκα αυτοπεποίθησης, αλλά μέσα τους νιώθουν αστάθεια.
Τοξικός ναρκισσισμός: Περιλαμβάνει χειριστικές και εκμεταλλευτικές συμπεριφορές που επηρεάζουν αρνητικά τους άλλους.
—
Γιατί έχει σημασία η διάκριση;
Γιατί όλοι μπορούμε να χαρακτηρίσουμε κάποιον «νάρκισσο» στη στιγμή – ειδικά όταν πληγωνόμαστε από τη συμπεριφορά του. Όμως μόνο μια ψυχολογική αξιολόγηση μπορεί να αποσαφηνίσει αν μιλάμε για διαταραχή.
Η χρήση του όρου “νάρκισσος” στην καθημερινότητα έχει γίνει εύκολη, αλλά μπορεί να είναι απλουστευτική ή άδικη. Κάποιος με ανασφάλειες μπορεί να φανεί υπεροπτικός, αλλά να μην έχει την πρόθεση ή τη διάρθρωση σκέψης ενός ατόμου με NPD.
—
Συμπερασματικά
👉 Ο νάρκισσος μπορεί να είναι κάποιος με έντονη ανάγκη για προσοχή, που ίσως κουράζει ή πληγώνει τους γύρω του.
👉 Η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας είναι κάτι πολύ βαθύτερο και σοβαρότερο, που χρήζει ψυχολογικής παρέμβασης.
Η κατανόηση της διαφοράς μάς βοηθά να τοποθετούμε τα πράγματα σε σωστό πλαίσιο, να αποφεύγουμε την υπερδιάγνωση, αλλά και να προστατεύουμε τον εαυτό μας όταν όντως βρισκόμαστε κοντά σε χειριστικές ή παθολογικά εγωκεντρικές προσωπικότητες.
Φόρτωση...
Greek 
English